SQL (Structured Query Language), yapılandırılmış sorgu dili olarak bilinir ve veritabanı işlemleri için kullanılan bir dildir. SQL, bilgisayar ortamına aktarılan işlenmemiş bilgilere “veri” denilen yapıyı işlemek ve yönetmek için kullanılır. İlk olarak 1970’lerde ilişkisel veri modeline dayalı olarak geliştirilmiş ve başlangıçta “Structured English Query Language (SEQUEL)” olarak adlandırılmıştır, daha sonra “SQL” olarak kısaltılmıştır. Oracle gibi ticari veritabanı yönetim sistemleri sunan şirketler SQL’i benimsemişlerdir.
SQL, veritabanlarındaki verileri işlemek için kullanılır ve bu işlemi yaparken aşağıdaki temel bileşenlerden geçer:
- Ayrıştırıcı (Parser): SQL ifadelerindeki kelimeleri özel sembollerle sınıflandırır veya değiştirir ve ifadeyi kontrol eder.
- Optimizatör (Optimizer): SQL sorgusunu nasıl en verimli şekilde çalıştıracağını hesaplar.
- İşlemci (Processor): SQL sorgusunu işler ve sonuçları döndürür.
SQL, aşağıdaki kategorilere ayrılan komutları içerir:
- Veri Tanımlama Dili (DDL – Data Definition Language): Veritabanı yapısını tasarlamak ve değiştirmek için kullanılır. Örneğin, yeni tablolar oluşturmak, tablo yapısını değiştirmek veya silmek için kullanılır.
- Veri Sorgulama Dili (DQL – Data Query Language): Veritabanında depolanan verileri sorgulamak ve alma işlemleri için kullanılır. SELECT komutu en yaygın DQL komutudur.
- Veri İşleme Dili (DML – Data Manipulation Language): Veritabanındaki verileri eklemek, güncellemek, silmek ve sorgulamak için kullanılır. INSERT, UPDATE ve DELETE komutları DML örnekleridir.
- Veri Kontrol Dili (DCL – Data Control Language): Veritabanına erişim yetkilerini ve güvenliği yönetmek için kullanılır. GRANT ve REVOKE komutları DCL örnekleridir.
- İşlem Kontrol Dili (TCL – Transaction Control Language): İşlem yönetimi için kullanılır. ROLLBACK ve COMMIT komutları TCL örnekleridir.
SQL, birçok farklı veritabanı yönetim sistemi tarafından desteklenir ve yaygın olarak kullanılır. Bu dili öğrenmek, veritabanı işlemleri yapmak veya yazılım geliştirmek için önemli bir beceridir.